Yedekleme genel anlamıyla bir bilgisayar sisteminde bulunan donanım, yazılım ve verilerin arıza, hasar veya hatalı işlemlerden dolayı oluşabilecek problemlerden kendimizi en az zararla kurtarma için yaptığımız işlemlerdir. Verilerimizin neden önemli olduğunu sanırım söylememize gerek yok.
Çünkü veriler oluşturulurken para, zaman ve çok fazla emek harcanabilmektedir. Temel olarak veri kayıplarının birkaç nedeni olabilir. Bunlardan bir kaçı donanım arızaları, yazılım hataları, insan hatası ve doğal afetlerdir. Herhangi bir nedenle oluşan bir sorun nedeniyle veri kaybı ile uğrayacağımız zararlar çok büyük olabilir. Bu tür durumlara düşmemek için yedekleme yapmamız kaçınılmaz bir gereksinimdir.
Yedekleme işlemlerinde her detaya dikkat etmemiz gerektiğini söyler. Eğer sadece veri yedeklenirse donanım arızalarında (eğer yedek parçanız yok ise) büyük zaman ve para kayıpları yaşayabiliriz. Bu nedenle yedek donanımlar bulundurulmasında da fayda olabilir. Donanım sorunlarından oluşabilecek zararlardan kaçmak için sanallaştırma kullanmak daha mantıklı olabilir. Sanallaştırma ile örneğin bilgisayarlardaki işletim sistemlerinin farklı donanımlara uyumsuzluğu gibi problemleri aşabiliriz. Farklı bir donanım ile işlemlerimize fazla zaman kaybı olmadan devam etme şansımız olacaktır. Tabi ki donanım yedeklemek parasal yönden ek maliyetleri de beraberinde getirecektir.
Sistemlerde verilerin kayıt edildiği kısım depolama elemanlarıdır. Bilgisayar sistemlerinde genellikle HDD adını verdiğimiz “Hard Disk Drive”, SSD “Solid State Driver” veya HHD “Hybrid Hard Driver” kullanılmaktadır. Bunları biraz açıklamak gerekirse HDD’ ler Verileri dönen bir manyetik disk üzerinde tutan yapıdadırlar. SSD’ ler ise katı hal sürücüleridir. Verileri Ram veya flash hafıza da tutarlar. HHD’ ler ise yapısında hem SSD hem de HDD bulunduran disklerdir. SSD bölümü cache bellek görevini üstlenerek performans arttırıcı etki yaparlar. Yedekleme açısından tek olarak kullanıldıkları sürece bütün bu disk çeşitleri büyük veri kaybı riski taşırlar. Bu nedenle bu disklerden hangisi kullanılırsa kullanılsın birden çok sayıda kullanılıp disk sistemi (RAID sistemler) yapılması çok daha sağlıklı olacaktır.
Disklerin RAID yapılarından birden çok olarak kullanılması veri güvenliği açısından çok büyük fayda sağlayabilir. RAID sistemler veri güvenliği sağlayabileceği gibi disk performansını da büyük ölçüde arttırabilir. RAID sistemler RAID 0, RAID 1, RAID 0+1, RAID5, RAID 6, RAID 50, RAID 60 gibi modlar da oluşturulabilir. RAID 0 da en az 2 adet disk kullanılır ve veriler diske yazılırken verinin tamamı bir diske yazılmaz, yapıdaki disklere paylaştırılarak performans artırımı sağlanır. Burada sistemde ne kadar disk varsa o kadar performans artışı sağlanır. RAID 1 yapısında ise sadece 2 adet disk kullanılır ve bu disklerden biri aktif olarak kullanılırken bir diğeri onun bir kopyası halinde kalır. Ve bu şekilde disk arızalarında çok faydalı olabilecek verilerin bir kopyası elimizde kalır. RAID 5 yapısında ise en az 3 disk kullanılır ve kısaca anlatmak gerekirse aynı anda 2 diske yazılır. Sistemdeki disklerden 1 tanesi bozulsa bile veri kaybı yaşanmaz. Bir diğer yapı ise RAID 0+1 şeklindedir. Burada ez az 4 disk kullanılır ve RAID 0 ile RAID 1 yapısı birlikte kullanılarak hem performans hemde güvenlik sağlanmış olur. Burada diskler 2’şer olarak RAID 0 yapılır ve bu 2 adet RAID 0 yapı da birbirine RAID 1 şeklinde bağlanarak yedekleme sağlanır. Diğer RAID modlarıda bu modlardan biraz daha farklı olmakla beraber temel olarak aynı mantıktadırlar.
RAID yapısı yedekleme açısından arıza durumlarında yararlı olabilmektedir. Ancak tek başına kesinlikle veri güvenliği için yeterli olmayacaktır. RAID ile arıza durumda verileriniz korunmaktadır. Ancak örneğin hata hata yaparsanız, korsan saldırılara maruz kalırsanız veya yazılım hatalarından oluşan problemlerde (işletim sistemlerinin çalışamaz hale gelmesi gibi.) verileriniz kaybolmasa bile size zaman ve para kaybı yaşatacaktır. Bu nedenle Disklerinizi RAID sistemler ile kullanmakla beraber kesinlikle veri veya sistem yedeklemesi yapılması şarttır.
Veri yedeklemesinde son yıllarda donanım teknolojisinde çok aşama kaydedilmiş olup bir çok yedekleme sistemi bulunmaktadır. Ancak bu sistemler çok pahalı ve kullanımları da bir o kadar profesyonel bilgi gerektirmektedir. Bu yazıda son kullanıcı olarak sizin pratik olarak yapmanız gerekenlere değineceğim. Yedekleme yapmak istediğinizde tabii ki bir miktar masrafınız olacaktır. En iyi ihtimalle yedeklerinizi alabilmek için bir tane yedek diske ihtiyaç duyacaksınız. Kişisel kullandığınız evinizdeki bilgisayarlarda en basitinden verilerinizi kaydettiğiniz diskin bir kopyasını harici bir diske almalısınız. Daha öncede belirttiğim gibi tek bir diske kesinlikle güvenmemeniz gerekir. Disk arızasının hangi boyutta ve ne zaman olacağını bilemeyebilirsiniz. Bin bir zahmetle hazırlanan verileri tamamen kaybetme ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Ayrıca bir diske yedekleme yaparken bitin sistemi yedeklemek ( yani işletim sistemi dahil edilerek), sadece önemli verilerinizi yedeklemekten çok daha akıllıca olabilir. Bunun nedeni de sistemin tamamını yedeklerseniz kısa zamanda bütün çalışmanızı geri getirip iş akışınızın bozulmasını önleyebilirsiniz. Eğer bir sunucu veya sunucularınız varsa önerim daha profesyonel yedekleme yazılımları ve donanımları kullanmanızdır. Burada çok fazla çeşitli yazılım ve donanım bulunmaktadır. Profesyonel yedekleme donanımlarında teyp veya HDD sistemler kullanılabilmektedir. Yedekleme yazılımları ücretli veya ücretsiz olabilmektedir. Tabii ki ücretli yazılımlar genelde daha profesyonel çözümler sunmaktadır. Bu yazılımlar genelde 3 şekilde yedekleme almaktadırlar.
Bunlardan biri Full yedeklemedir. Full yedeklemede bütün sistem veya yedeklenecek verinin bütünü yedeklenir. Bu en güvenli yedekleme biçimi olsa da zaman ve kapasite ihtiyacı nedeniyle sıkıntılar oluşabilmektedir. Diğer yöntem ise Incremental yedeklemedir. Bu yöntemde ise son alınan yedekten sonra değişen dosyalar yedeklenmektedir. Bu yedeklemeden geri dönülürken önce Full yedek sonra da sırasıyla Incremental yedekler kurtarılmaktadır. Bu nedenle güvenlik düşmektedir. Son yedekleme yöntemi ise Differential yedeklemedir. Bu tip yedeklemede son Full yedekten sonra değişen dosyalar yedeklenmektedir. Güvenlik Full yedekteki kadar olmasa da kurtarma sırasında önce Full yedek sonrada Differential yedek kurtarıldığından Incremental yedeklemeden daha güvenli sayılabilir. Incremental ve differential yedekleme tamamen yedekleme boyutlarını düşürmek için uygulanmaktadır. Bu tür yedeklemeler yazılımlar vasıtası ile yapılmaktadır.
Veri yedekleme sıklığı veri kaybının ne kadarını kabul edeceğiniz ile bağlantılıdır. Ne kadar sık yedekleme yaparsanız sorun oluştuğunda o kadar az veri kaybınız olacaktır. Değişim oranı az olan verilerde yedekleme süresi uzatılabilir. Mesela sabit bir web sayfanız varsa bu web sayfanızın dosyalarını çok sık yedeklemenize gerek bulunmamaktadır. Ancak eğer bu web sayfanızda bir veritabanı kullanıyorsanız veritabanınızı çok sık yedeklemeniz gerekebilir. Zaman zaman yedekleme zamanı 1 saat olabileceği gibi 1 gün, 1 hafta, 1 ay bile olabilir.
Yaptığınız işlemler de her zaman yedek almayı alışkanlık haline getirmemiz gerekiyor. Sonuçta yedekleme ve disk güvenliğiniz sizin için önceliklerden biri olmalıdır. Veri kayıpları kişisel olarak size problem çıkartabileceği gibi iş alanında çok büyük sorunlara yol açabilmektedir. Maalesef bir çok kişi ve şirket yedekleme işlemlerinden maliyeti veya yöneticilerin bilgisizliği nedeniyle kaçınmaktadır. Bu tür durumlarda işyerlerinde geri dönüşü olmayan sorunlara yol açmaktadır.
0 Yorum Mevcut