Sosyal medya hakkında bu zamana kadar anlatılanların pek çoğu sosyal medyadaki gelişmeler, haberler, yenilikler ve gündemdeki başlıklar ile ilgiliydi. Peki, bu bilgi akışı içerisinde tüm paylaşımları takip etmek, yorumlara cevap yazmak ve sürekli bir şeyler paylaşma isteği ile sosyal medyadan kopamamak; yakınlarımız ile olan ilişkilerimizi, iş hayatımızı, aile yaşantımızı ve kültürel değerlerimizi hangi yönde etkiliyor? Sosyal medya bizlere sonsuz bir özgürlük mü veriyor yoksa her gün daha fazla dijitalleşen dünyada ilişkilerimizi zedeleyip bizleri yalnızlığa mı itiyor?
Bizim için önemli olan kavramları artık eskisi kadar önemsiyor ve gereken değeri gösterebiliyor muyuz? Yoksa iletişim probleminin ortadan kalkması ile bu değerlerimize daha mı fazla ilgi gösteriyoruz?
Sosyal medya iyi ya da kötü etkilerini ilk önce insan üzerinde göstermeye başlar daha sonra psikolojisi ve davranışları değişen bireyler ile birlikte iyi ya da kötü yönde, toplumunda sosyolojik, psikolojik ve kültürel özelliklerinde değişmeler görünür.
We are Social’in 2014 verilerine göre dünyada 2,5 milyar insan internet kullanıyor ve bu kişilerin 1,8 milyarı sosyal medya kullanıcısı. Ülkemizde ise sosyal medya kullanımı 35 milyonun üzerinde. Sosyal medya kullanımımız ise günde ortalama 2 saat 32 dakika.
Bu rakamlar dünyada ve ülkemizde insanların internet kullanımının ve sosyal medya kullanımının ne derece ciddi boyutlarda olduğunun bir göstergesi. 7’den 70’e herkes her yerde her an; ya kişisel bilgisayarlardan ya da mobil olarak online durumda. Durum böyle olunca insanlar içinde bulundukları ruh hallerini, sevinçlerini, üzüntülerini ve gittikleri yerleri birçok platformda rahatlıkla paylaşabiliyorlar.
Sosyal medya bilinçli şekilde kullanıldığında birçok faydasının olduğunu söyleyebiliriz. Kişilerin kendilerini ifade edebilme ve yetkinliklerini rahatlıkla sergileyebilmeleri açısından sosyal medya kullanımı olumlu olarak etki eder. Ayrıca yaşanan bir sıkıntı ve sorunun çözümü konusunda yine fayda sağladığı da bir gerçektir. Yeni gelişmeler ve güncel haberlerin takibinde, eğitim içerikli video ve makalelere ulaşılmasında da sosyal medyanın önemi büyüktür. Bu etmenlerde insanların kendilerini geliştirmesini ve bireylerin kendilerini daha iyi ifade ederek psikolojik yönden rahat hissetmesini sağlayacaktır.
Teknolojinin de gelişmesiyle, iletişim konusunda artık daha hızlı olmamızı sağlayan sosyal medya bu konuda bizlere sonsuz bir özgürlük veriyor. İstediğimiz hemen her yerden, tek bir tuşla mesafe tanımaksızın birçok kanaldan sesli ya da görüntülü iletişim kurabiliyoruz. Daha önce bir yakını ile görüşmek için saatlerce hattın bağlanmasını bekleyen insanoğlu, teknolojinin bu denli müthiş gelişimi ile bir çağ atlayarak iletişim sorununu neredeyse sıfıra indirdi. Bu gelişmeler ile birlikte doğum günü, yılbaşı, milli bayramlar ve dini bayramlar gibi özel günlerde tek bir mesajı aynı anda, arkadaş listemizde bulunan yüzlerce kişiye iletebiliyoruz.
Daha önce toplumsal bir konuda gelişme olduğunda, toplum içerisinde bulunan herkes konuya vakıf olana kadar uzun bir süre geçiyordu. Ancak sosyal medya ile artık her ne nerede, ne olursa olsun anlık olarak herkes konu hakkında bilgi sahibi olabiliyor ve konuya verilen tepkiler aynı anda gerçekleşiyor. Bu da toplum olarak hakaret etmeyi sağladığı gibi toplum olma bilincini de arttırıyor.
Peki, sosyal medya sütten çıkmış ak kaşık mı?
İşte insanlar bu sorunun cevabını bulabildiğinde gerçekten bir “sosyal” medya olgusundan bahsedebiliriz. Teknolojinin her alanında olduğu gibi sosyal medya içinde, çok iyi ya da çok kötü diyemeyiz. Ne yazık ki teknolojideki tüm gelişmeler her zaman iyiye işaret olmayabiliyor. En azından Albert Einstein’ın atomu parçalaması ve insanların bunu atom bombası yaparak birbirlerini öldürmeye başlamasından sonra durum böyle oldu. Sosyal medya da kullanım amacı ve kullanım şekline göre insanlar ve toplumlar için bir tehdit olabiliyor.
Sosyal medya bizleri nasıl etkileyebilir ki?
Az önce sosyal medyanın zaman, iletişim ve ifade gibi pek çok faydasından bahsettik. Ancak bu kavramlar kullanım amacına göre zaman zaman olumsuz gelişmelere neden olabiliyor. Nasıl mı?
İnsanların sosyal medya üzerinde yeteneklerini ve yetkinliklerini sergileyebildiğinden bahsettik. Ancak özellikle ülkemizde toplum bilinci olarak var olanı kopyalama ya da var olan üzerinden bir şeyler üretme alışkanlığı, sergilenen çalışmaların ya da yeteneklerin kopyalanmasına neden olabiliyor. Yeni bir şeyler üretmektense var olanı kopyalayan ya da üzerinde değişiklik yapan bireyler kendi üretkenliklerini ve bununla birlikte toplumun üretkenliğini azaltmaktadır. Bu da sosyal medyanın önce insana sonra topluma vermiş olduğu zararlardan bir tanesidir.
Bir diğer durum ise insanların herhangi bir konuda kendilerini ifade edebilmesi ve her konuda fikir beyan ediyor olabilmesi. Elbette ki her bireyin özgürce yaşama ve kendini ifade edebilme hakkı vardır. Sosyal medya da bu konuda insanlara büyük bir özgürlük tanımıştır. Ancak az önce de belirttiğim gibi bu özgür düşünce ve özgür ifade tamamen sosyal medya kullanım amacına bağlıdır. Bireyleri ya da toplumları tahrik ederek, konunun provoke edilmesi toplumsal olaylara neden olabilmekte ya da var olan olayların büyümesine sebep olabilmektedir. Dünyanın her yerinde bu konuda örneklere rastlayabiliriz.
Ve gelelim sosyal medyanın benim için en önemli etkisine. İletişim problemini ortadan kaldıran sosyal medya platformları, eski gelenek ve görenekleri geri planda bırakmış durumdadır. Sosyal medyanın gelişiminden önce, dini ve milli bayramlarda, doğum günlerinde ya da ölümlerde insanlar birbirlerini arayıp hal hatır sorar, aile büyüklerine yapılan ziyaretlerde muhabbetler edilir ve insanlar arasında samimi bir ortam oluşurdu. Bu durumda da sosyal medya varlığını ortaya koydu. Artık özel günlerde insanlar birbirlerini arayıp hal hatır sormak ya da birbirlerini ziyaret etmek yerine; gelen doğum günü bildiriminin altına kısa bir not yazarak, sayfasından konu ile ilgili bir mesaj yayınlayarak ya da yayınlanan bir gönderinin altına yorum atarak konu hakkında etkileşim gösterebiliyorlar. Bu da yine toplumsal dinamiklerin değişmesine ve hatta ortadan kalmasına neden olmaktadır.
Ortaya çıkan tablo biraz karamsar olabilir. Ancak bunlar sosyal medyanın iyi ya da kötü olduğunu göstermez çünkü her şey tamamen kullanıcıların elindedir. Eğer, gerçek hayatta yapabileceklerimizi, sosyal hayatta yapmaya kalkarsak ya da sanal gerçekliğe kendimizi kaptırırsak bu bizleri günden güne asosyal ve yalnız yapacaktır. Zamanla bağları kopan bireyler; tamamen bireysel, mesafeli ve birbirlerini anlamayan bir toplum yapısı oluşturacaktır.
Bu makale ve daha bir çok makale için tıklayın : www.hostingdergi.com.tr
Merhabalar, sosyal medyanın toplumsal etkisinin yazıldığı derginin pdfine nasıl ulaşabilirim ve bu yazı hangi aydaki sayınızda yayınlandı. Teşekkür eder kolaylıklar dilerim.